W ostatnich miesiącach temat EUDR (EU Deforestation Regulation) elektryzuje branżę handlu międzynarodowego i logistykę. To regulacja, która już wkrótce zmieni zasady gry dla firm sprowadzających i eksportujących produkty rolne oraz wyroby z surowców pochodzących z terenów leśnych. Co dokładnie oznacza EUDR, kogo dotyczy i jak przygotować się do nowych obowiązków?

Czym jest EUDR?

EUDR, czyli Rozporządzenie UE w sprawie produktów wolnych od wylesiania (EU Regulation 2023/1115), to odpowiedź Unii Europejskiej na globalny problem wylesiania i degradacji lasów. Celem jest ograniczenie wpływu europejskiego rynku na utratę lasów na świecie poprzez zakaz wprowadzania na rynek UE (oraz eksportu) produktów, które przyczyniły się do wylesiania lub degradacji lasów po 31 grudnia 2020 roku.

Regulacja obejmuje nie tylko drewno i produkty drewnopochodne, ale także kluczowe surowce rolne: wołowinę, kakao, kawę, olej palmowy, soję, kauczuk oraz produkty pochodne (np. skóra, czekolada, meble, opony). Lista produktów objętych EUDR jest szczegółowo określona w załączniku do rozporządzenia.

Kogo dotyczy EUDR?

Obowiązki wynikające z EUDR dotyczą szerokiego grona firm:

• Operatorów – czyli przedsiębiorstw, które po raz pierwszy wprowadzają na rynek UE lub eksportują produkty objęte regulacją w ramach działalności gospodarczej.
• Traderów – firm handlujących produktami już obecnymi na rynku UE. Ich obowiązki są uproszczone, ale nadal muszą zapewnić dostępność odpowiednich oświadczeń due diligence.

Regulacja dotyczy zarówno dużych, jak i małych firm. Dla dużych i średnich przedsiębiorstw EUDR zacznie obowiązywać od 30 grudnia 2025 r., a dla mikro i małych firm – od 30 czerwca 2026 r.

Jakie są główne obowiązki firm?

Najważniejszym wymogiem EUDR jest system due diligence, czyli dokładna kontrola łańcucha dostaw. Co to oznacza w praktyce?

1. Zbieranie informacji:
   • Geolokalizacja plantacji/obszaru produkcji (np. współrzędne GPS dla drewna, kakao, kawy itp.).
   • Dane o ilości, kraju produkcji, dostawcy, certyfikatach.
2. Ocena ryzyka:
   • Analiza, czy dany produkt mógł przyczynić się do wylesiania lub degradacji lasu po 31.12.2020 r.
   • Ocena zgodności z prawem kraju produkcji (ochrona środowiska, prawa pracy, prawa własności ziemi).
3. Działania naprawcze:
   • Jeśli istnieje ryzyko niezgodności, firma musi podjąć działania minimalizujące ryzyko (np. zmiana dostawcy, dodatkowe audyty)346.

Każda partia produktów wprowadzanych na rynek UE musi być objęta elektronicznym oświadczeniem due diligence złożonym w centralnym rejestrze UE przed importem lub eksportem. Dokumentacja musi być przechowywana przez minimum 5 lat.

Jakie są konsekwencje nieprzestrzegania EUDR?

Za naruszenie przepisów grożą poważne sankcje:

• Kary finansowe do 4% rocznego obrotu firmy w UE,
• Konfiskata towarów,
• Zakaz udziału w zamówieniach publicznych,
• Publikacja informacji o naruszeniach na stronie Komisji Europejskiej.

Kto powinien się przygotować?

EUDR dotyczy wszystkich firm, które:

• Importują do UE lub eksportują z UE produkty wymienione w załączniku do rozporządzenia (np. kawa, kakao, drewno, wołowina, olej palmowy, kauczuk, soja i wyroby pochodne).
• Przetwarzają lub handlują tymi produktami w ramach działalności gospodarczej.
• Działają jako operatorzy lub traderzy w łańcuchu dostaw.

Nie ma znaczenia, czy firma działa w UE, czy poza nią – jeśli produkt trafia na rynek UE lub jest z niego eksportowany, EUDR ma zastosowanie.

Podsumowanie

EUDR to rewolucja w podejściu do odpowiedzialności za łańcuch dostaw. Wymaga pełnej przejrzystości pochodzenia surowców i ścisłej kontroli ryzyka związanego z wylesianiem. Firmy mają jeszcze czas na dostosowanie się do nowych wymogów, ale warto rozpocząć audyt łańcucha dostaw, wdrożyć system due diligence i przygotować się na nowe obowiązki.

Kluczowe pytania, które warto zadać już teraz:
– Czy posiadamy dane geolokalizacyjne wszystkich działek produkcyjnych naszych dostawców?
– Czy mamy udokumentowany proces due diligence zgodny z EUDR?
– Czy nasi dostawcy są świadomi i przygotowani na nowe obowiązki?

Jeśli Twoja firma importuje lub eksportuje produkty rolne, drewno lub wyroby pochodne – nie zwlekaj z przygotowaniami do EUDR. Skontaktuj się z naszym zespołem, aby dowiedzieć się, jak skutecznie wdrożyć nowe procedury i uniknąć ryzyka!